Protez Göz - Prof. Dr. Şeyhmus ARI - Gaziantep Göz Hastalıkları Uzmanı
Konjenital Mikroftalmi – Anoftalmi

Doğuştan itibaren tek gözün veya her iki gözün de anne karnında az gelişmesi (mikroftalmi) veya gelişmemesi (anoftalmi) olarak tanımlanabilir. Bu tabloya çeşitli enfeksiyonlar, genetik faktörler veya hamilelik sırasında kullanılan ilaçlar neden olabildiği gibi, genellikle nedeni belli olmayan münferit vakalar olarak karşımıza çıkarlar.

Bu hastalarda önceliğimiz o göz veya gözlerin görme ihtimalini araştırmak, sonrasında ise dış görüntünün (kozmetik) düzeltilmesini planlamak, böylece çocuğun diğer bireyler tarafından kabul görmesini ve dışlanmamasını, dolasıyla da psikolojik olarak problem yaşamamasını sağlamaktır.

Göz yuvasında sağlıklı büyüyen bir gözün olmaması, göz etrafındaki kemik ve yumuşak dokuların uyarılmasını azalttığı için bu dokularda, diğer sağlam tarafa göre, hacim olarak daha küçük ve basık bir görüntü oluşmasına neden olur. Eğer bu durum iki taraflı ise, baş bölgesinin üst ve alt tarafının gelişip göz bölgesinin dar olarak kalması neticesinde “kum saati” görünümlü bir baş ve yüz karşımıza çıkabilir.

Her hastadaki göz gelişme problemi farklı olabilmektedir. Çocuktaki göz gelişme geriliğinin seviyesi, alanında tecrübeli oküloplastik cerrah tarafından belirlendikten sonra, hastaya özel tedavi planı oluşturulmalıdır.

Bu tedaviler tamamen hastanın göz durumuna göre karar verilmekle birlikte; ameliyatsız göz yuvasına yerleştirilecek ve zamanla büyütülecek yer kaplayıcılardan (conformer), çeşitli sayılarda geçirilecek ameliyatlar ile göz yuvasına yerleştirilecek yer kaplayıcalara (orbital implant, sfer, dermis-yağ grefti) kadar çok geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır.

Burada önemli olan zaman kaybı olmadan tedaviye uygun kişilerce ve uygun şartlarda başlanmasıdır. Bu tedavilerdeki amaç, çocuğun okul öncesi döneme kadar protez takabilir hale getirilmesi ve dışarıdan çok da farkedilmeyecek bir görüntüye kavuşturulmasıdır.

Protez Göz - Prof. Dr. Şeyhmus ARI - Gaziantep Göz Hastalıkları Uzmanı
Evisserasyon – Enükleasyon

Çeşitli sebeplerle göz küresinin tamamen alınmasına “enükleasyon”, sadece iç kısmının alınarak dış kısımdaki beyaz dokunun (sklera) bırakılmasına “evisserasyon” denilmektedir. Enükleasyon daha çok göz içi tümör varlığında tercih edilen bir ameliyat iken enfeksiyon, travma sonrası gözün küçülmesi gibi sebeplerde evisserasyon ameliyatı tercih edilmektedir.

Her iki ameliyattta da alınan veya boşaltılan göz küresinin neden olacağı hacim eksikliğini gidermek için göz yuvasına kalıcı yer kaplayıcılar (orbital implant, sfer) koyulmaktadır. Enükleasyon ameliyatından sonra gözü hareket ettiren kaslar ya etraftaki yumuşak dokulara ya da koyulan implanta tutturulmaktadır.

Evisserasyon ameliyatında ise, kasların bağlı olduğu sklera dokusu çıkarılmadığından, sklera içerisine yerleştirilen implant kaslar tarafından hareket ettirilebilmektedir. Bu sayede daha sonra dışarıdan takılacak protezin hareketi sağlanmış olmaktadır.

Ameliyat esnasında göz yuvasına yerleştirilen orbital implantlar farklı maddelerden üretilmektedirler. Orbital implantlar, vücuttaki kan damarlarının içine girmesine izin veren ve böylece vücuda entegre olabilen delikli (poröz) yapıdaki implantlar (doğal mercan veya biyoseramik hidroksiapatit) ve akrilik veya silikondan üretilmiş deliksiz düz yapıdaki (poröz olmayan) implantlar olmak üzere sınıflandırılabilirler.

Protez Göz - Prof. Dr. Şeyhmus ARI - Gaziantep Göz Hastalıkları Uzmanı
Protez Göz Uygulaması

Protez uygulaması kişilerin görmeyen, diğer gözüne göre küçülmüş ve dışardan kozmetik olarak kötü görünen kendi gözünün önüne (skleral shell) uygulanabildiği gibi, gözün hassasiyetinden veya hastalığından dolayı bunun mümkün olmadığı durumlarda, evisserasyon veya enükleasyon ameliyatından sonra da uygulanabilmektedir.

Gözde ciddi hassasiyet, açık travma veya tümör gibi ameliyat edilmesi şart olan durumlar dışında, öncelikle hastanın kendi gözünün üzerine protez uygulaması denenebilmektedir. Bu deneme sonrasında protez ile rahat eden hastalar ameliyat olmaksızın protez göz takabilmektedirler. Buna tahhammül edemeyen hastalarda, ameliyat ile hassas dokular alınarak (evisserasyon) göz yuvası protez göze hazırlanmaktadır.

Protez gözler dışarıdan hazır olarak satın alınıp kullanılabildiği gibi, protez laboratuarlarında kalıp alınarak kişiye özel olarak da üretilebilir. Ameliyatsız protez takabilecek uygun hastalarda protez için kalıp alıp protez yapılmasına hemen başlanabilmekteyken, ameliyat olan hastalarda yuvanın (soket) protez yapımına hazır olması yaklaşık olarak 6-8 hafta sürmektedir. Bu süre sonunda soketi uygun olan hastalarda protez yapımına başlanabilmektedir.

Protez kullanımına başlandıktan sonra protez göz temizlenmesi dışında göz yuvasından çıkartılmamalı, gece protezsiz uyunmamalıdır. Haftada 1 kez çıkarılıp temizlenmesi önerilmektedir. Aksi takdirde soket daralmaları ve sonrasında protez takamama, enfeksiyon sonucunda ciddi çapaklanma gibi problemler izlenebilmektedir.

Soket ve İmplant Problemleri

Protezin takıldığı göz yuvası ister ameliyat ile oluşturulmuş olsun ister küçülmüş gözün üzerine takılan protez (skleral shell) uygulaması olsun, protez gözün kendi dış zarı olan konjonktiva ile örtülü göz yuvasına (soket) takılmaktadır. Uygun olmayan protez kullanımı veya çeşitli dış faktörlerin neticesinde protez takılan soket içerisinde problemler oluşabilir.

Bu problemler sonucunda sokette daralmalar ve protezi artık takamama ile karşılaşılabilinir. Protezi artık eskisi kadar rahat takamayan hastalar zaman kaybetmeden alanında tecrübeli bir oküloplastik cerrah tarafından muayene edilmeli, problemin nereden kaynaklandığı tespit edilmelidir. Yapılan muayene sonucunda sokette daralma olmuş ise, buradaki eksik dokunun yine bu dokuya en uygun olan, diğer göz konjonktivası, ağız içi mukozası veya amniyon membran ile tamiri planlanmalıdır.

Protez takılabilmesi için yapılmış olan evisserasyon veya enükleasyon ameliyatlarından sonra yaşanabilecek bir başka problem ise implantın dışarı atılmasıdır. Bu cerrahiler esnasında kullanılan orbital implantlar her ne kadar vücudun reddetmeyeceği maddelerden yapılmış olsalar da, zaman içinde bu implantlarda dışarı atılım görülebilmektedir.

Böyle bir durum yaşandığında, nedeninin iyice araştırılması, mümkün olan en kısa sürede bu implantların vücut dışına alınması ve mümkünse aynı seansta uygun bir implant veya vücudun başka bir bölgesinden alınacak dermis-yağ grefti yerleştirilmesi gereklidir. İmplant yerleştirilmemiş soketlerde ciddi hacim eksikliği ve bunun sonucunda o eksikliği tamamlamak için daha büyük protez yapılması ve sonrasında protez ile ilgili daha büyük problemlerin yaşanma ihtimali olduğu için, mümkün oldukça göz yuvası implantsız bırakılmamalıdır.

Yapılacak bu soket ameliyatlarından sonra iyileşme tamamlanması beklenmeli (yaklaşık 6-8 hafta), sonrasında ise protez yuvasındaki değişikliklerden dolayı ya protezde değişiklikler yapılmalı ya da protez tekrardan üretilmelidir.

Prof. Dr. Şeyhmus Arı

Göz Hastalıkları Uzmanı – Prof. Dr. Şeyhmus Arı

Formu Doldurarak Randevu Oluşturun. Sizi Arayalım

    Whatsapp
    Prof. Dr. Şeyhmus Arı
    Prof. Dr. Şeyhmus Arı
    Merhaba!
    Size nasıl yardımcı olabiliriz?
    1